Το Μοναστήρι της Παναγίας Χρυσολάκουρνας, βρίσκεται 3 περίπου χιλιόμετρα στα Βόρεια του χωριού Στενή σε μια μαγευτική τοποθεσία, με θέα τον κόλπο της Πόλεως Χρυσοχούς και του Ακρωτηρίου Ακάμα.
Δεν γνωρίζουμε πότε ιδρύθηκε το Μοναστήρι, ούτε πότε διαλύθηκε. Από ορισμένες πληροφορίες που έχουμε από τον ιστορικό Αρχιμανδρίτη Κυπριανό, συμπεραίνουμε ότι θα πρέπει να εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 19 ου αιώνα. Σήμερα, τα μοναστηριακά κτίρια, που σώζονταν ερειπωμένα, μέχρι πριν από πενήντα χρόνια, έχουν τελείως εξαφανιστεί. Μόνο η Εκκλησία εσώζετο και αυτή μισοερειπωμένη, μέχρι το 1974.
Το 1974-1975 η Εκκλησία αναστηλώθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων σαν μια τρίκλιτη βασιλική. Τα σωζόμενα μέχρι το 1974 Τμήματα της Εκκλησίας προέρχονται από διάφορες περιόδους και είναι το αποτέλεσμα πολλών επεμβάσεων, κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ζωής του Μοναστηριού. Μια τοιχογραφία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που διασώζεται στο δυτικό τοίχο του Ναού και που μπορεί να χρονολογηθεί στον 12 ο αιώνα, ανάγει την ίδρυση του Μοναστηριού στη Μέση Βυζαντινή περίοδο.
Από τα σωζόμενα στοιχεία φαίνεται ότι η αρχική Εκκλησία ανακαινίστηκε ριζικά τον 14 ο αιώνα από κάποια καταστροφή. Τον 16 ο αιώνα η Εκκλησία είτε καταστράφηκε είτε υπέστη εκτεταμένες ζημιές και τότε ξανακτίστηκε και πήρε τη σημερινή της μορφή.
Εκτός από την τοιχογραφία του Προδρόμου στο δυτικό τοίχο που χρονολογείται στον 12 ο αιώνα, ανακαλύφθηκαν και γραπτοί σταυροί του 12 ου αιώνα στο δυτικό τοίχο μετά την αφαίρεση της αντηρίδας.
Στο τετρατοσφαίριο της αψίδας, σώζονται κομμάτια από τον Πλατύτερα μεταξύ των Αρχαγγέλων. Χαμηλότερα σώζονται μεγάλα τμήματα από την κοινωνία των Αποστόλων (μετάληψη – Μετάδοση) και χαμηλότερα τμήματα ιερουργούντων αρχιερέων, από τους οποίους καλύτερα σώζεται ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος. Στο δυτικό τυφλό τόξο του βορείου τοίχου σώζεται μεγάλο μέρος τοιχογραφίας του Αγ. Γεωργίου. Οι περισσότερες από τις σωζόμενες τοιχογραφίες χρονολογούνται στο πρώτο μισό του 16 ου αιώνα.
|
